Koopt u maar een fietsslot

Het is wel een beetje flauw om de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) te omschrijven als Weg Met Ondersteuning maatregel. Maar het geeft helaas wel weer hoe de situatie voor burgers in ons land soms is. Alle goede bedoelingen ten spijt, kunnen we anno 2021 ronduit zeggen dat het hele project om mensen die niet zelfredzaam zijn vanuit de gemeente te ondersteunen, te vaak mislukt. Ik heb geen concrete cijfers maar laten we stellen dat één al te veel is. De overheveling van zorgverantwoordelijkheid van de rijksoverheid naar de gemeenten lijkt steeds meer in een ordinaire bezuinigingsronde te ontaarden. Er is hier zeker geen sprake van opzet. Vanuit financieel opzicht begrijpt iedere burger, de burger is uiteraard niet gek, dat de zorguitgaven in de pas moet lopen met het totale huishoudboekje van de gemeente, maar ook van de rijksoverheid. Onnodige zorgconsumptie vermijden is altijd goed. Toch wringt het in de praktijk. Niet alle mensen kunnen zichzelf managen.

Uitbehandeld

Vorige week had ik een intake met een patiënte met aanhoudende kniepijnen, waarvan de actieradius in rap tempo aan het verslechteren is. Met het oefenen bij de fysiotherapeut is ze gestopt omdat er volgens de fysiotherapeut geen verbetering meer te verwachten is. Ten einde raad belandt ze weer op het spreekuur van de orthopedisch chirurg. In beide knieën heeft ze een nieuwe knieprothese gekregen. De orthopeed kan zelf niets meer voor haar doen en vraagt of ik eens mee wil denken bij het begeleidingstraject.

Intakegesprek

Tijdens het intakegesprek probeer ik aan de hand van het Patiënt Specifieke Goalsetting te achterhalen wat ze weer wil doen. Ik omzeil de vraag omtrent de pijn. De laatste maanden fietst ze niet meer. Bij formuleren van de realistische doelen staat dit stipt op nummer 1. Fietsen op haar aangepaste fiets. Waarom lukt het dan niet meer? Het antwoord is eigenlijk te simpel voor woorden. Ze kan haar nieuwe elektrische fiets maar met moeite uit de kelder van het flatgebouw krijgen. De fiets is te zwaar en het lukt niet meer. Ze gaat nu met de bus wat ten koste gaat van haar al beperkte functionele kracht en conditie. ^{1 2}

Maatwerk

“Wat heb je er tot nu aangedaan?” “Ik heb gebeld met de gemeente en woningbouwvereniging om te vragen of ze iets aan de toegankelijkheid van het flatgebouw kunnen doen”. Maar ze kreeg het volgende advies: probeer een fietsslot en laat de fiets maar buiten staan voor de flat! Verder kunnen we niets voor u doen. Einde bericht. De orthopeed en fysiotherapeuten zijn uitbehandeld. Maatwerk is echt nodig, vinden alle partijen, maar oh zo moeilijk te realiseren!

Inclusieve samenleving en gezondheidsskills

Uit dit voorbeeld blijkt dat het beoogde pleidooi zelfredzaamheid en maatschappelijke ondersteuning slecht mengen. De hulpverleners in de gezondheidszorg kunnen de pijnen van deze mevrouw niet wegnemen. De gemeente en woningbouwvereniging zien de maatschappelijke urgentie niet om met een aanpassing voor haar te komen in de flat. De kwaliteitsdossiers van zowel de hulpverleners, de gemeente als van de woningbouwvereniging halen het keurmerk, zijn op orde en kloppen. Het klopt allemaal maar het deugt niet, ondanks de goede bedoelingen. De praktijk is weerbarstig. We willen een inclusieve samenleving voor alle mensen, ook als mensen minder valide worden. De actieradius van mevrouw wordt steeds minder en ze is wanhopig. De tip van het fietsslot viel helaas verkeerd. De gezondheidsskills zijn beperkt op orde en de vraag is of dit beter wordt.

1 Dit is de derde column in een reeks over het PSG dat in mijn optiek een belangrijk meetinstrument is om te gebruiken in ons werk. Het is wetenschappelijk goed onderbouwd door Anita Stevens. Het gebruik in de praktijk is nog niet optimaal doorontwikkeld.

2 Dr. Anita Stevens. Ready for goal setting? From a patient-specific instrument to an integrated method in physiotherapy’. 2017